Ζητήματα Ιστοριογραφίας: όταν το "Λόγιο" συναντά το "Λαϊκό"

 Mimes x office document icon ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : Προπτυχιακά
ΕΞΑΜΗΝΟ : ΕΑΡ - Α' ΕΤΟΣ, Β' ΕΤΟΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : Μάθημα
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ : ΥΕ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ : 3
ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Ε. Ανδριάκαινα
   
ΚΩΔΙΚΟΣ 110322  

Περιγραφή Μια εισαγωγή σε κλασικά κείμενα τα οποία συνδέονται με την πολιτισμική στροφή στο πεδίο των ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών. Τα κείμενα των R. Chartier, P. Burke και J. Storey αναφέρονται στις δυσκολίες ορισμού και εννοιολογικής διασαφήνισης των όρων λαϊκό/λόγιο, κατώτερο/ανώτερο, καθημερινό/εξαιρετικό και χρηστικό/ποιητικό. Οι μελέτες του M. Bakhtin για τη γελαστική κουλτούρα του Μεσαίωνα και του C. Ginzburg για την αιρετική κοσμοθεωρία ενός μυλωνά τον 16ο αιώνα σχετικοποιούν τον πολιτισμικό δυϊσμό αναδεικνύοντας τον δημιουργικό διάλογο ανάμεσα στην κουλτούρα των υπάλληλων τάξων και τη λόγια κουλτούρα. Τα κείμενα του A. Gouldner, του E. Hobsbawm και της J. W. Scott για τους «τεχνίτες – διανοούμενους» υπογραμμίζουν τις εκλεκτικές συγγένειες ανάμεσα στον κόσμο της χειρωνακτικής και της πνευματικής εργασίας. Η εργασιακή κουλτούρα του ανεξάρτητου, επιδέξιου τεχνίτη, η ανατίμηση της πρακτικής, εμπειρικής γνώσης και η συνάφεια μεταξύ χρηστικών, αισθητικών και πολιτικών αξιών αποτελούν τους άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται η προσπάθεια του R. Sennett. Τέλος, η διάλεξη του C. P. Snow για τις δύο κουλτούρες, η κριτική του στις ανθρωπιστικές σπουδές, στους «διανοούμενους – λουδίτες», και η διαμαρτυρία του για την υποτίμηση των θετικών επιστημών, εγκαθιστά τη διαμάχη μεταξύ ‘υψηλής’ και ‘χαμηλής’ κουλτούρας στην καρδιά του πανεπιστημίου.

Σκοποί Σκοπός του μαθήματος είναι να εισάγει τους φοιτητές στην ιστορία των εννοιολογικών διακρίσεων και των πολιτισμικών αντιθέσεων ανάμεσα σε «πνευματική» και «χειρωνακτική» εργασία, «τέχνη» και «τεχνική», «ανιδιοτελή/ελεύθερη» και «πρακτικά/πραγματιστικά» προσανατολισμένη δραστηριότητα.

Μαθησιακά αποτελέσματα Τα υπό μελέτη παραδειγματικά κείμενα επιτρέπουν στους φοιτητές να να εξετάσουν την επικοινωνία ανάμεσα στην κουλτούρα των εγγράμματων ελίτ και την πολιτισμική παραγωγή των λαϊκών στρωμάτων και να θέσουν ως ερευνητικό πρόβλημα τη σχέση ανάμεσα σε δύο αλληλοσυνδεόμενους αλλά και διακριτούς κόσμους.

Βιβλιογραφία Chartier, R. Διανοητική ιστορία ή κοινωνικοπολιτισμική ιστορία; στο R. Chartier, D. La Capra, H. White, Διανοητική ιστορία. Όψεις μια σύγχρονης συζήτησης, ΕΜΝΕ-Μνήμων 1996. Burke, P. Τι είναι πολιτισμική ιστορία; Μεταίχμιο 2009. Storey, J. Πολιτισμική θεωρία και λαϊκή κουλτούρα, Πλέθρον 2015. Bakthin, M. Ο Ραμπελαί και ο κόσμος του. Για τη λαϊκή κουλτούρα του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2017. Ginzburg, C. Το τυρί και τα σκουλήκια. Ο κόσμος ενός μυλωνά του 16ου αιώνα, Αλεξάνδρεια 2008. Hobsbawm, E. - J. W. Scott, «Το Σπάσιμο των Μηχανών & Πολιτικοποιημένοι Παπουτσήδες», στο Ξεχωριστοί Άνθρωποι. Θεμέλιο 2001. Sennett, R. Ο Τεχνίτης, Νησίδες 2011. Huizinga, J. Ο άνθρωπος και το παιχνίδι. Homo Ludens, Γνώση 1989. Ordine, Nuccio. Η χρησιμότητα του άχρηστου, Άγρα 2014.  Liu, C. «The Humanities and Artisanal Education: Technocrats and Artisans in the Contemporary University», College Literature 42, 2 (2015): 280-310.  Snow, C. P. Οι δύο κουλτούρες, Ελληνικά Γράμματα 1995.

Αξιολόγηση Γραπτή εργασία και παρουσίαση τις δύο τελευταίες εβδομάδες του εξαμήνου (προαιρετική). Γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου (υποχρεωτική).

Ηλ. Σελίδα μαθήματος – Στο e-class του μαθήματος διατίθεται συμπληρωματική βιβλιογραφία για κάθε θεματική ενότητα (κείμενα στην ελληνική και αγγλική γλώσσα).