Από τον Εμφύλιο Πόλεμο έως τη Μεταπολίτευση: διεθνές πλαίσιο, ιδεολογίες και θεσμοί.

 Mimes x office document icon ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : Προπτυχιακά
ΕΞΑΜΗΝΟ : ΧΕΙΜ - Α' ΕΤΟΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : Μάθημα
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ : ΥΕ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ : 3
ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Δ. Παπαδημητρίου
   
ΚΩΔΙΚΟΣ 110511  

Περιγραφή - Οι θεματικές του μαθήματος, το οποίο βρίσκεται στο σημείο συνάντησης της πολιτικής, πολιτισμικής ιστορίας και της ιστορίας των διεθνών σχέσεων, είναι οι εξής:

  1. To γεγονός και η δυναμική του:O ελληνικός εμφύλιος πόλεμος και η διεθνοποίησή του στο πλαίσιο του πρώτου Ψυχρού Πολέμου.
  2. Η θέσπιση του αντεθνικού εγκλήματος. Οι πολιτικοί πρόσφυγες και τα παιδιά του εμφυλίου.
  3. Θεσμοί, πολιτικά δικαιώματα, κομματικό σύστημα και ιδεολογίες στην μετεμφυλιακή Ελλάδα. Η Εθνικοφροσύνη και οι πυλώνες της.
  4. Πολιτικές ταυτότητες: ποιοι ήταν οι εθνικιστές, οι εθνικόφρονες, οι συντηρητικοί παραδοσιοκράτες και οι ακροδεξιοί-αντικοινοβουλευτικοί.
  5. Ψυχρός Πόλεμος και φιλαντλαντισμός. Τα δίκτυα των διανοουμένων και τα περιοδικά του Congress for Cultural Freedom.
  6. Οι μηχανισμοί του αντικομμουνιστικού κράτους, η πληροφόρηση και ο ρόλος του στρατού.
  7. Πολιτική διαπαιδαγώγηση, ηθική αγωγή και ελληνοχριστιανικός πολιτισμός:το σχολείο και η εκκλησία.
  8. Κράτος και ανάπτυξη. Η πολιτική της ανασυγκρότησης (1953-1963).
  9. Η δεκαετία του εξήντα,το τέλος των βεβαιοτήτων και ο αντικομφορισμός των νέων. Οι Λαμπράκηδες και το φοιτητικό κίνημα.
  10. Η κρίση του Ιουλίου 1965, οι σχέσεις του Πρωθυπουργού Γ.Παπανδρέου και του Βασιλιά Κωνσταντίνου και οι σχέσεις Κέντρου και δεξιάς.
  11. Η φιλοκαραμανλική τάση στον Τύπο στα μέσα της δεκαετίας του 1960.
  12. Ελλάδα και Ευρώπη. H Συμφωνία της σύνδεσης με την ΕΟΚ και οι ευρωπαϊκές πολιτικές.
  13. Το κυπριακό ζήτημα, η υποστήριξη της αυτοδιάθεσης των Ελληνοκυπρίων από τα πολιτικά κόμματα και το μαζικό κίνημα.
  14.  Η δικτατορία των συνταγματαρχών και η ιδεολογία της· ο στρατός, ο πολιτικός κόσμος και η αντίσταση.
  15.  Οι παράγοντες που οδήγησαν στην κατολίσθηση στην δικτατορία.

 

Σκοποί ―Το μάθημα αποσκοπεί στην ανάλυση ιστορικών ερωτημάτων, στην όξυνση της κριτικής, αναλυτικής και συνθετικής σκέψης για την ένταξή τους στο διεθνές πλαίσιο και στην ανάπτυξη των ευαισθησιών και της κριτικής σκέψης του ιστορικού.

Μαθησιακά αποτελέσματα ― To μάθημα επιχειρεί να εξοικειώσει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες με την ελληνική ιστορία σε μία περίοδο κατά την οποία οι εθνικές ιστορίες γίνονται κατανοητές υπό το πρίσμα των διεθνών εξελίξεων·είναι η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου. Η έννοια της διεθνοποίησης του ελληνικού προβλήματος εξοικειώνει κατά συνέπεια τους φοιτητές με μία προσέγγιση που αναδεικνύει περισσότερο τις αλληλεπιδράσεις, τις σχέσεις, τα δίκτυα παρά τον ξένο παράγοντα ως απόλυτο ερμηνευτικό παράγοντα. Η πολυπρισματική εξήγηση στην ιστορία είναι το ζητούμενο και αυτό μπορούμε να το προσεγγίσουμε με παραδείγματα που θέτουν σε προτεραιότητα ζητήματα όπως οι σχέσεις εξουσίας τα τελευταία χρόνια του εμφυλίου πολέμου και μετά, οι διώξεις του φρονήματος, η σύνδεση με την ΕΟΚ το 1961, το Κυπριακό, η εσωτερική πολιτική κρίση του Ιουλίου 1965, η αμφισβήτηση του μετεμφυλιακού συστήματος στη δεκαετία του 60, η αντιδεξιά πολιτική στην ίδια περίοδο, τα χαρακτηριστικά των κομμάτων, το κίνημα της ειρήνης. Το μάθημα τέλος επιχειρεί να δώσει την ευκαιρία στους φοιτητές να επιχειρηματολογήσουν υπέρ της σημασίας του ενός παράγοντος ή του άλλου για την διαμόρφωση του μετεμφυλιακού πολιτικού συστήματος, την έκπτωση της δημοκρατίας το 1967 αλλά και την  δικτατορία ως ιστορική τομή και ως εμπειρία για τους ιστορικούς δράστες.     

     Βιβλιογραφία ―

•Σωτήρης Ριζάς, Η Ελληνική Πολιτική μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο. Κοινοβουλευτισμός και δικτατορία, Αθήνα, Εκδ. Καστανιώτη, 2008.

•Σωτήρης Ριζάς, Η Ελλάδα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη, 1961-1964, Αθήνα Εκδ.Πατάκη, 2001.

•Hλίας Nικολακόπουλος, H Kαχεκτική Δημοκρατία. Kόμματα και εκλογές 1946-1967, Aθήνα, Εκδ.Πατάκη 2001.

•Δέσποινα Παπαδημητρίου, Από το λαό των νομιμοφρόνων στο έθνος των εθνικοφρόνων. Η συντηρητική σκέψη στην Ελλάδα 1922-1967, Αθήνα, Σαββάλας, 2006.

•Θανάσης Δ.Σφήκας (επιμ.), Το Σχέδιο Μάρσαλ. Ανασυγκρότηση και διαίρεση της Ευρώπης, Αθήνα, Εκδ.Πατάκη, 2011.

•Η δικτατορία των Συνταγματαρχών & η αποκατάσταση της δημοκρατίας, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και την Δημοκρατία, 2016.Σπύρος Βλαχόπουλος, Δημήτρης Καιρίδης, Αντώνης Κλάψης (επιμ.), Η Δικτατορία των Συνταγματαρχών. Ανατομία μιας επταετίας, Αθήνα, Εκδ.Πατάκη, 2019.

Αξιολόγηση ―

1. Οι φοιτητές/τριες αξιολογούνται με γραπτή εξέταση στη διδαχθείσα ύλη, το περιεχόμενο της οποίας έχει αναρτηθεί στην κεντρική ιστοσελίδα του Τμήματος και στο e-class.

2. Επιπλέον, οι φοιτητές/τριες που έχουν αναλάβει ατομική ή ομαδική εργασία αξιολογούνται κατά την παρουσίαση της εργασίας τους. Η εργασία σε συνεργασία με την προφορική της παρουσίαση είναι απαλλακτική εφόσον αξιολογείται με 8 και άνω.