Συνταγματικά Δικαιώματα

Περιγραφή ― Η ύλη του μαθήματος εντάσσεται στο αντικείμενο του Συνταγματικού Δικαίου και καλύπτει τη θεματική των σχέσεων ατόμου και κοινωνικών ομάδων με την πολιτειακή εξουσία, ή αλλιώς τα “θεμελιώδη δικαιώματα”.

Παραδοσιακά, η ύλη των θεμελιωδών δικαιωμάτων κατατέμνεται σε δύο μέρη: Στο Γενικό Μέρος, που πραγματεύεται τις συνταγματικές αρχές που καθορίζουν την ερμηνεία και άρα την εφαρμογή των συνταγματικών δικαιωμάτων, και στο Ειδικό Μέρος, που πραγματεύεται τη συστηματική ανάπτυξη των διαφόρων κατ’ιδίαν δικαιωμάτων που προβλέπει το Σύνταγμα. Το μάθημα ασχολείται μόνο με το Γενικό Μέρος, αφ’ενός επειδή είναι η βάση για την κατανόηση, την ερμηνεία και την εφαρμογή των συνταγματικών διατάξεων για όλα τα κατ’ιδίαν δικαιώματα και αφ’ετέρου επειδή το Ειδικό Μέρος θα αξίωνε ειδικότερες γνώσεις άλλων νομικών κλάδων, όπως  π.χ. το Διοικητικό Δίκαιο, το Ποινικό Δίκαιο και η Ποινική Δικονομία, το Αστικό Δίκαιο κλπ. Ωστόσο μια συστηματική παρουσίαση και ταξινίμηση των κατ΄ιδίαν θεμελιωδλων δικαιωμάτων κρίνεται εισαγωγικά απαραίτητη για την κατανόηση του Γενικού Μέρους. Τα ερωτήματα που εξετάζονται είναι ιδίως: Ποιά είναι η ιστορία και εξέλιξη των δικαιωμάτων; Ποιο είναι το περιεχόμενό τους, ποια εξουσία γεννούν; Ποιος μπορεί να επικαλεστεί τα δικαιώματα που προβλέπονται στο Σύνταγμα; Ποιον δεσμεύουν; Είναι η εξουσία αυτή ίδια για όλα τα δικαιώματα, ή διαφοροποιείται ανάλογα με το είδος του δικαιώματος; Τι γίνεται στην περίπτωση που ένα δικαίωμα παραβιάζεται; Μπορεί ο νόμος να περιορίσει ένα δικαίωμα που θεσπίζεται στο Σύνταγμα, και αν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις; Τι γίνεται όταν η άσκηση ενός δικαιώματος όπως προβλέπεται στο Σύνταγμα έρχεται σε σύγκρουση με την άσκηση ενός άλλου δικαιώματος, που επίσης ασκείται σύμφωνα με το Σύνταγμα; Πώς οργανώνεται η προστασία των δικαιωμάτων εθνικά ή και σε διεθνές επίπεδο;

Σκοποί ― Το μάθημα αποσκοπεί στην εξοικείωση με την προβληματική της θέσπισης και του περιορισμού των δικαιωμάτων στη σύγχρονη πολιτεία, με βάση την ελληνική έννομη τάξη. Έμφαση δίνεται στο εξουσιαστικό στοιχείο, που καθορίζει τη λειτουργία των δικαιωμάτων, επομένως επιχειρείται η διαρκής διασύνδεση του νομικού στοιχείου με την πολιτική φιλοσοφία και την ιστορία.  Επίσης, αναδεικνύεται η διαπλοκή των εννόμων τάξεων στο πλαίσιο της Ευρώπης και της ευρωπαϊκής ενοποίησης καθώς και στο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης.

Μαθησιακά αποτελέσματα ― Στόχος είναι ο φοιτητής να γνωρίζει τους βασικούς μηχανισμούς θέσπισης και οργάνωσης των θεμελιωδών δικαιωμάτων ώστε να έχει τη δυνατότητα κριτικής εποπτείας της λειτουργίας των δικαιωμάτων στην πράξη, αλλά και να αναγνωρίζει τη φιλοσοφική και πολιτική προβληματική που υποκρύπτεται.

Βιβλιογραφία ― Α.Σβώλος, Κ.Βλάχος, Το Σύνταγμα της Ελλάδος, Μέρος Ι, Κράτος και Εκκλησία - Ατομικά Δικαιώματα, Τόμ.Α’, 1954

Δ.Κυριαζής-Γουβέλης, Περί Δικαιωμάτων, 2ηη έκδ. Γρηγόρη, 1979

Αρ.Μάνεσης, Συνταγματικά δικαιώματα, α'Ατομικές Ελευθερίες, δ’ έκδ., Σάκκουλα, 1982

Δ.Τσάτσος, Συνταγματικό Δίκαιο, τ.Γ΄, Θεμελιώδη Δικαιώματα, Ι.Γενικό Μέρος, Αντ.Ν.Σάκκουλας,1988

Π.Δ.Δαγτόγλου, Συνταγματικά Δικαιώματα, Ατομικά Δικαιώματα, Α΄, Αντ.Ν.Σάκκουλας,1991,4ηη ενημ.έκδ.Σάκκουλα, 2012

Α. Δημητρόπουλος, Συνταγματικά δικαιώματα, β' έκδ., Σάκκουλα, 2008

Αθ.Ράικος, Συνταγματικό Δίκαιο, Θεμελιώδη Δικαιώματα, 4η έκδ., Νομική Βιβλιοθήκη, 2011

Φ.Σπυρόπουλος,Εισαγωγή στο Συνταγματικό Δίκαιο ΙΙ, Θεμελιώδη Δικαιώματα, Γενικό Μέρος, Θέμις, 2011

Σπ.Βλαχόπουλος (επιμ.), Θεμελιώδη Δικαιώματα, Ατομικά, Κοινωνικά, Πολιτικά Δικαιώματα, Νομική Βιβλιοθήκη, 2016

Κ. Χρυσόγονος, Σπ.Βλαχόπουλος, Ατομικά και κοινωνικά Δικαιώματα, 4η     αναθεωρημένη έκδ., Νομική Βιβλιοθήκη, 2017  

Αξιολόγηση ― Η αξιολόγηση γίνεται με γραπτές εξετάσεις λμβάνοντας υπόψη και τη γενικότερη συμμετοχή του φοιτητή.