|
Παρά τον πληθωριστικό λόγο περί των εθνικών παθογενειών ή των επιτευγμάτων, της ιδιαιτερότητας ή της κανονικότητα, η «εικόνα της Ελλάδας» που διακινείται στον δημόσιο αλλά και τον επιστημονικό λόγο, είναι ιδιαίτερα συγκεχυμένη. Το Μάθημα επιδιώκει να αναδείξει, να αναλύσει και να εξετάσει κριτικά τα «ερμηνευτικά σχήματα» τα οποία προτάθηκαν για την κατανόηση της θέσης και της πορείας της Ελλάδας στη σύγχρονη εποχή – δηλαδή από τη σύσταση του ελληνικού κράτους ως σήμερα.
Εξετάζουμε τα ερμηνευτικά σχήματα που εμφανίστηκαν μεταπολιτευτικά, αλλά ταυτόχρονα ανατρέχουμε στη γενεαλογία τους. Συγκεκριμένα θα εξετάσουμε (α) το (νεο) μαρξιστικό παράδειγμα που διαμορφώθηκε στην πρώτη μεταπολιτευτική φάση και άσκησε μεγάλη επιρροή επί μακρόν. Είχε ως άξονα την αντίθεση κέντρο vs περιφέρεια και κατανόησε την Ελλάδα υπό το πρίσμα της εξάρτησης και της υπανάπτυξης. (β) το φιλελεύθερο– εκσυγχρονιστικό παράδειγμα που παρουσιάστηκε την ίδια περίπου περίοδο και εξελίχθηκε συμβαδίζοντας με το προηγούμενο. Είχε ως άξονα την αντίθεση εκσυγχρονισμός vs παράδοση, και αντιμετώπισε την ελληνική περίπτωση υπό το πρίσμα της καθυστέρησης. (γ) το πολιτισμικό παράδειγμα που περιλαμβάνει πολύ διαφορετικές μεταξύ τους ερμηνείες οι οποίες όμως εστιάζουν σε πολιτισμικούς παράγοντες (ρόλος ορθοδοξίας, καχεξία ελληνικού αστικού πολιτισμού).
Η ανάλυση των ανωτέρω παραδειγμάτων θα επιδιώξει να διαπιστώσει κατά πόσο βρισκόμαστε σε μια «κρίση παραδείγματος» καθώς τα προηγούμενα έχουν αμφισβητηθεί, αλλά οι κριτικές και τα νέα τεκμήρια δεν έχουν ενσωματωθεί συνειδητά και μεθοδικά σε ένα νέο παράδειγμα. Στόχος του μαθήματος είναι να αναδείξει τις κατευθύνσεις για την επεξεργασίας αυτού του νέου παραδείγματος το οποίο θα συνθέτει αφενός τις νεώτερες γνώσεις για την «ελληνική περίπτωση» που έχει παραγάγει η σύγχρονη ελληνική ιστοριογραφία, αφετέρου τις νέες θεωρίες της ιστορικής κοινωνιολογίας και της πολιτικής επιστήμης που επικρατούν σήμερα υπό το φως της παγκοσμιοποίησης.
|
